N هگزان به عنوان یک حلال آلی و به صورت مخلوط با حلال‌های دیگر استفاده‌های بسیاری دارد. استفاده نادرست از ترکیبات شامل n هگزان نظیر استشمام آنها باعث ورود این ترکیبات به بدن و موجب بعضی صدمات نظیر فلج شدن دست و پا می‌گردد.
این ماده به وسیله آژانس حفاظت محیط زیست (Environmental Prptection Agency) در حداقل ۶۰ سایت از ۱۴۶۷ سایت‌هایی که مواد اولیه طبیعی را فهرست کرده‌اند شناسایی شده است.NIOSH (National Institute Of Occupational Safety And Health) حداکثر مقدار قابل تحمل N – هگزان در هوای محل کار را (mg/lit) ppm ۵۰ و OHSA (The Occupational Health And Safety Administration) حد قابل تحمل این ماده را (mg/lit) ppm ۵۰۰ تعیین کرده است.
-N هگزان چیست؟
N – هگزان یک ترکیب شیمیایی است که از نفت خام به دست می‌آید. این ماده در حالت خالص مایعی بی رنگ با بویی نامطبوع می‌باشد که بسیار قابل اشتعال بوده و بخارات آن قابل انفجار است. N – هگزان خالص در آزمایشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. N – هگزان بیشتر در صنایع با ترکیبات شیمیایی مشابه خود که حلال‌های آلی می‌باشند مورد استفاده قرار گرفته و استفاده اصلی آن به عنوان حلال برای استخراج روغن گیاهی از دانه‌هایی شبیه سویا است. این حلال‌ها همچنین به عنوان عامل‌های پاک کننده در صنایع چاپ، منسوجات، آرایشی و تزیینی مورد استفاده می‌باشد. برخی از چسب‌های خاص که در پوشش‌های بام ساختمان‌ها و یا در صنایع کفش و چرم به کار می‌روند، همچنین چسب‌های سریع‌العمل و محصولات مصرفی مانند بنزین و اسباب بازی‌ها دارای N – هگزان می‌باشند.
N – هگزان چگونه وارد محیط زیست می‌گردد؟
– N هگزان به وسیله کارخانجاتی که مصرف کننده آن هستند وارد محیط زیست می‌گردد.
– با شکستن ظروفی که دارای N- هگزان هستند این ماده به آسانی تبخیر و وارد محیط زیست می‌گردد.
– N هگزان به مقدار کمی در آب حل می‌شود.
– بیشتر N هگزانی که در آب حل می‌گردد به سطح آب آمده، تبخیر گشته و وارد محیط زیست می‌گردد.
– در صورتی که N هگزان بر روی زمین بریزد قبل از آنکه به خاک نفوذ کند تبخیر گشته و وارد محیط زیست می‌گردد.
چگونه ممکن است در معرض N – هگزان قرار بگیریم؟
– وجود N – هگزان به صورت آلودگی در هوا که از طریق تنفس به راحتی وارد بدن می‌گردد.
– کار کردن با محصولات شامل N – هگزان
– وجود N – هگزان در بنزین و قرارگیری در معرض مقادیر کم آن که وارد هوا می‌گردد.
– وجود محصولات شامل N هگزان در خانه یا محل کار و عدم وجود تهویه مناسب.
N – هگزان چگونه بر سلامتی افراد اثر می‌گذارد؟
N – هگزان بر سلامتی افرادی که در معرض آن قرار می‌گیرند تاثیرات سوء دارد. تنفس مقادیر زیاد این ماده باعث بی حسی دست‌ها و پاها در اثر تضعیف ماهیچه‌ها در دست و پا می‌گردد. همچنین اگر افراد به طور پیوسته به مدت ۶ ماه تا یکسال در معرض N – هگزان قرار گیرند دست‌ها و پاهای آنها فلج می‌گردد.
نتایج حاصل از مطالعات آزمایشگاهی نشان داده است که حیواناتی که در معرض سطوح بالایی از N – هگزان در هوا قرار گرفته‌اند نشانه‌هایی از تخریب اعصاب آنها مشاهده شده است. همچنین مطالعات دیگر نشان‌دهنده آن است که مقادیر زیاد N – هگزان باعث صدمه به سلول‌های تشکیل دهنده اسپرم می‌گردد.
آیا N – هگزان سرطان‌زا می‌باشد؟
آژانس حفاظت محیط زیست (EPA) N – هگزان را به عنوان یک عامل سرطان‌زا طبقه‌بندی نکرده است و هیچ دلیلی مبتنی بر سرطان‌زا بودن N – هگزان در انسان و حیوانات مشاهده نگردیده است.
N – هگزان چگونه می‌تواند بر سلامت کودکان تاثیر بگذارد؟
مطالعات در اروپا و آمریکا مشخص کرده است که کودکان در اثر استنشاق یا بوییدن مواد شیمیایی حاوی N – هگزان که در خانه نگهداری می‌شوند در معرض این ماده قرار گرفته که باعث فلج شدن بازوها و پاهای آنها می‌گردد. مقدار N – هگزانی که در کودکان ایجاد مشکل می‌کند و اینکه چرا تاثیرات حاصل از این ماده در کودکان نسبت به افراد بزرگتر متفاوت می‌باشد تا کنون مشخص نگشته است.
چگونه خانواده‌ها احتمال تماس فرزندان و نوجوانان را با N – هگزان کاهش دهند؟
– خانواده‌ها بایستی فرزندان و نوجوانان خود را آموزش دهند و آنها را از خطر استنشاق محصولات حاوی N – هگزان آگاه سازند.
– محصولات حاوی N – هگزان نظیر انواع چسب‌ها را از دسترس کودکان دور نگاه دارند.
– محصولات شیمیایی موجود در خانه را در بطری‌ها و ظرف‌هایی که ممکن است برای کودکان جذاب باشد نگهداری نکنند.
– در هنگام استفاده از محصولات حاوی N – هگزان از تهویه مناسب استفاده نمایند.
آیا آزمایشی وجود دارد که نشان دهد فرد در معرض N – هگزان قرار گرفته است؟
اگر افراد در معرض مقادیر زیادی از N – هگزان قرار گیرند این ماده در اوره (ادرار) این افراد قابل مشاهده می‌باشد. پزشک مخصوص افراد می‌تواند نمونه‌هایی از اوره آنها را به یک آزمایشگاه ویژه بفرستد که این تست می‌تواند فقط مقادیری از N – هگزان را که فرد در معرض آنها قرار گرفته است در طی ۲ یا ۳ روز آزمایش مشخص کند.